Yürütmenin yol haritasını Meclis çizecek
AK Partili Av. İsmail Hakkı Civelekler, anayasa değişiklik paketinde yer alan 6’ıncı ve 7’inci maddeleri değerlendirdi.
6.madde Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda Değişiklik Yapılması Dair Kanun Teklifi'nin altıncı maddesine göre, TBMM, Meclis Araştırması, Genel Görüşme, Meclis Soruşturması ve Yazılı Soru yollarıyla bilgi edinme ve denetleme yetkisini kullanacak. Gensoru, denetleme yetkisinden çıkarılacak. Meclis Araştırması, belli bir konuda bilgi edinmek için yapılan incelemeden ibaret olacak. Genel Görüşme, toplumu ve devlet faaliyetlerini ilgilendiren belli bir konunun TBMM Genel Kurulunda görüşülmesi şeklinde gerçekleştirilecek. Yazılı Soru, en geç 15 gün içinde cevaplanacak. Milletvekilleri, yazılı soruları bakanların yanı sıra cumhurbaşkanı yardımcılarına da yöneltebilecek. Meclis Araştırması, Genel Görüşme ve Yazılı Soru önergelerinin verilme şekli, içeriği ve kapsamı ile araştırma usulleri Meclis İçtüzüğü ile düzenlenecek.
DEĞERLENDİRME
6’ıncı maddemiz Meclis’in denetim yetkisini anlatıyor. Diyor ki; Türkiye Büyük Millet Meclisi, Meclis Araştırması, Genel Görüşme, Meclis Soruşturması ve Yazılı Soru yollarıyla bilgi edinme ve denetleme yetkisini kullanır. Şimdi burada, biz sözlü soruyu kaldırıyoruz. Çünkü bir önemi yok. Dostlar alışverişte görsün düzenlemesi. Meclis’in bu araştırma ve denetlemesine ilişkin yürütmeyi bağlayacak bir düzenleme getiriyoruz. Şuan ki uygulamada bir milletvekili, bakanlara soru sorduğu zaman ona cevap verip vermemek, kaç gün içerisinde verecek, vermeyecek ucu açık bir şey. Bir bağlayıcılığı yok. Aynı Belediye Kanunu da böyledir. Belediye başkanına soru sorarsınız. Ona ister cevap verir, ister cevap vermez. ‘Şu kadar zaman içerisinde cevap verecektir’ diye bir düzenleme yoktur. Ucu açık bırakılmıştır. Biz diyoruz ki; Milletvekili, cumhurbaşkanı yardımcısı veya bakanlara bir soru sorduğu zaman, iş ve işleyişlere ilişkin ne yapıyorsun dediği zaman bu yazılı sor soruya, 15 gün içerisinde yazılı bir cevap vermek zorunda. Yani milletin seçtiği vekili dikkate alacak. Burada Meclisi, milletvekilini daha da itibarını, değerini, önemini artıran bir düzenleme yapılıyor. Yürütme, Meclis’i dikkate almak zorunda. Meclis yürütmeyi denetliyor. Denetleme yetkisi yine var. Kanun çıkarıyor, yasama görevi tamamen Meclis’te. Bu denetimde artık bir kurala bağlı. 15 gün içerisinde cevap vermek zorunda yürütme. Yürütmenin yol haritasını çizecek olan Meclis. Milletvekilinin artık işini çok daha ciddiye alması gerekiyor.
*****
7. madde
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda Değişiklik Yapılması Dair Kanun Teklifi'nin yedinci maddesine göre, anayasanın, cumhurbaşkanının nitelikleri ve tarafsızlığına ilişkin maddesi ile seçimine yönelik maddeleri, "adaylık ve seçim" başlığı altında birleştiriliyor. Cumhurbaşkanı, 40 yaşını doldurmuş, yükseköğrenim yapmış, milletvekili seçilme yeterliliğine sahip Türk vatandaşları arasından, doğrudan halk tarafından seçilecek. Cumhurbaşkanının görev süresi 5 yıl olacak. Bir kişi en fazla iki kez cumhurbaşkanı seçilebilecek. Teklifle, mevcut anayasadaki cumhurbaşkanlığına aday gösterilmesinde 20 milletvekilinin yazılı teklifini arayan hüküm kaldırılıyor. Ayrıca en son yapılan milletvekili genel seçimlerinde geçerli oylar toplamı birlikte hesaplandığında yüzde 10'u geçen siyasi partilerin ortak aday gösterebilmesi hükmü de değiştiriliyor. Cumhurbaşkanlığına, siyasi parti grupları, en son yapılan genel seçimlerde toplam geçerli oyların tek başına veya birlikte en az yüzde 5'ini alan partiler ile en az 100 bin seçmen aday gösterebilecek. Cumhurbaşkanı seçilen milletvekilinin TBMM üyeliği sona erecek.
DEĞERLENDİRME
Cumhurbaşkanının adaylık ve seçim şartlarını tanımlıyor. Diyoruz ki; “Cumhurbaşkanı kırk yaşını doldurmuş, yükseköğrenim yapmış, milletvekilli seçilme yeterliliğine sahip, Türk vatandaşları arasından, doğrudan halk tarafından seçilir. Cumhurbaşkanının görev süresi 5 yıldır. Bir kimse en fazla iki defa cumhurbaşkanı seçilir.” Bu madde ile ‘Cumhurbaşkanı seçilenin, varsa partisi ile ilişiği kesilir’ hükmü kalkıyor. Cumhurbaşkanı siyasi parti üyesi olabiliyor. Cumhurbaşkanlığı süresi 2 dönemle, yani en fazla 10 yılla sınırlandırılıyor. Cumhurbaşkanlığı seçiminde partiler için aday gösterme şartları genişletilip, kolaylaştırılıyor. Vatandaşlar da ( 100 bin imza ile) cumhurbaşkanını aday gösterebiliyor. Ayrıca, cumhurbaşkanın partili olması seçildikten sonra bütün milletin cumhurbaşkanı olmasına engel değildir.
DEĞERLENDİRME
6’ıncı maddemiz Meclis’in denetim yetkisini anlatıyor. Diyor ki; Türkiye Büyük Millet Meclisi, Meclis Araştırması, Genel Görüşme, Meclis Soruşturması ve Yazılı Soru yollarıyla bilgi edinme ve denetleme yetkisini kullanır. Şimdi burada, biz sözlü soruyu kaldırıyoruz. Çünkü bir önemi yok. Dostlar alışverişte görsün düzenlemesi. Meclis’in bu araştırma ve denetlemesine ilişkin yürütmeyi bağlayacak bir düzenleme getiriyoruz. Şuan ki uygulamada bir milletvekili, bakanlara soru sorduğu zaman ona cevap verip vermemek, kaç gün içerisinde verecek, vermeyecek ucu açık bir şey. Bir bağlayıcılığı yok. Aynı Belediye Kanunu da böyledir. Belediye başkanına soru sorarsınız. Ona ister cevap verir, ister cevap vermez. ‘Şu kadar zaman içerisinde cevap verecektir’ diye bir düzenleme yoktur. Ucu açık bırakılmıştır. Biz diyoruz ki; Milletvekili, cumhurbaşkanı yardımcısı veya bakanlara bir soru sorduğu zaman, iş ve işleyişlere ilişkin ne yapıyorsun dediği zaman bu yazılı sor soruya, 15 gün içerisinde yazılı bir cevap vermek zorunda. Yani milletin seçtiği vekili dikkate alacak. Burada Meclisi, milletvekilini daha da itibarını, değerini, önemini artıran bir düzenleme yapılıyor. Yürütme, Meclis’i dikkate almak zorunda. Meclis yürütmeyi denetliyor. Denetleme yetkisi yine var. Kanun çıkarıyor, yasama görevi tamamen Meclis’te. Bu denetimde artık bir kurala bağlı. 15 gün içerisinde cevap vermek zorunda yürütme. Yürütmenin yol haritasını çizecek olan Meclis. Milletvekilinin artık işini çok daha ciddiye alması gerekiyor.
*****
7. madde
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda Değişiklik Yapılması Dair Kanun Teklifi'nin yedinci maddesine göre, anayasanın, cumhurbaşkanının nitelikleri ve tarafsızlığına ilişkin maddesi ile seçimine yönelik maddeleri, "adaylık ve seçim" başlığı altında birleştiriliyor. Cumhurbaşkanı, 40 yaşını doldurmuş, yükseköğrenim yapmış, milletvekili seçilme yeterliliğine sahip Türk vatandaşları arasından, doğrudan halk tarafından seçilecek. Cumhurbaşkanının görev süresi 5 yıl olacak. Bir kişi en fazla iki kez cumhurbaşkanı seçilebilecek. Teklifle, mevcut anayasadaki cumhurbaşkanlığına aday gösterilmesinde 20 milletvekilinin yazılı teklifini arayan hüküm kaldırılıyor. Ayrıca en son yapılan milletvekili genel seçimlerinde geçerli oylar toplamı birlikte hesaplandığında yüzde 10'u geçen siyasi partilerin ortak aday gösterebilmesi hükmü de değiştiriliyor. Cumhurbaşkanlığına, siyasi parti grupları, en son yapılan genel seçimlerde toplam geçerli oyların tek başına veya birlikte en az yüzde 5'ini alan partiler ile en az 100 bin seçmen aday gösterebilecek. Cumhurbaşkanı seçilen milletvekilinin TBMM üyeliği sona erecek.
DEĞERLENDİRME
Cumhurbaşkanının adaylık ve seçim şartlarını tanımlıyor. Diyoruz ki; “Cumhurbaşkanı kırk yaşını doldurmuş, yükseköğrenim yapmış, milletvekilli seçilme yeterliliğine sahip, Türk vatandaşları arasından, doğrudan halk tarafından seçilir. Cumhurbaşkanının görev süresi 5 yıldır. Bir kimse en fazla iki defa cumhurbaşkanı seçilir.” Bu madde ile ‘Cumhurbaşkanı seçilenin, varsa partisi ile ilişiği kesilir’ hükmü kalkıyor. Cumhurbaşkanı siyasi parti üyesi olabiliyor. Cumhurbaşkanlığı süresi 2 dönemle, yani en fazla 10 yılla sınırlandırılıyor. Cumhurbaşkanlığı seçiminde partiler için aday gösterme şartları genişletilip, kolaylaştırılıyor. Vatandaşlar da ( 100 bin imza ile) cumhurbaşkanını aday gösterebiliyor. Ayrıca, cumhurbaşkanın partili olması seçildikten sonra bütün milletin cumhurbaşkanı olmasına engel değildir.