EYT SORUNU KAYNAK SORUNU DEĞİL TERCİH SORUNUDUR
ERDAL AKYAZI YAZDI...
1999 öncesi çalışan emekçileriçin kadınlarda 20 erkeklerde 25 yıllık sigortalık süresi ile 5000 gün prim ödeme şartını yerine getirenler emekli olabiliyordu.
Mevcut koşullarda sayıları sınırlı da olsa kadınlarda 38, erkeklerde 43 yaşında emekliliğe imkân tanırken fiili emeklilik yaşı.50 yaşın üstününde gerçekleşirken, 1999 yılında üçüncü bir şart olarak yaş koşulu getirilmiş yasa öncesi işe girenler için ise kademeli geçiş şartı getirilmiştir.
1999 yılında yapılan düzenleme ile emeklilik yaşı kadınlarda 40 ile 58 erkeklerde 44 ile 60 yaş arası değişen kademeli geçiş süreleri getirilmiştir.
1999 yılında bilindiği üzere büyük Marmara depremi oldu resmi rakamlara göre 17 bin 480 kişi yaşamını yitirdi 23 bin 781 kişi yaranılandı çok sayıda kişi evsiz kaldı. Ama ülkeyi o dönem yönetenler İMF istedi diye, halk can havlindeyken İMF’nin emrini yerine getirmeyi daha önemli addettiler ve yasayı çıkarttılar. Sivil toplum Örgütleri ve muhalefet partileri Anayasa Mahkemesine yaptığı itiraz sonucunda, Anayasa Mahkemesi kademeli geçiş hükümlerini adil, makul ve ölçülü bulmayarak iptal etti. 23 Mayıs 2002 tarihinde geçerli olmak üzere yeni bir kademeli geçiş takvimi kabul edilmiştir. Yeni düzenleme ile kadınlarda 40-56 erkeklerde 44- 58 arası değişen yaş koşulu ile 5000/5975 gün arası değişen prim gün koşulu getirilmiştir.
EYT sorunu içinden geçtiğimiz ekonomik kriz koşullarında çok daha önem kazanmıştır. İşsizliğin her gecen gün artığı bir süreçte, emeklilik için pirim koşulunu yerine getirdiği halde, yaş koşuluna takılıp emekli olamayanlar elde ettikleri bir haktan mahrum edildiler.
MESELE KİŞİ MESELESİ OLMAKTAN CIKMIŞ TOPLUMSAL BİR MESELE OLMUŞTUR
Toplumsal hale gelen bir meselenin çözümü ancak tarafların bir araya gelerek uzlaşı araması ile çözülebilir. Sorunun çözümünde Sayın Cumhur Başkanımız sosyal güvenlik sistemine yük getireceğini söylüyor. SGK’nın 12 milyona yakın emekli için aylık ödediği maaş 20 milyar tl civarında olarak ifade ediliyor. Sayın Cumhur Başkanımız ve iktidar partisi yöneticileri EYT mağdurlarının sayısı 1.3 milyon olarak ifade etmektedir.Bu veri üzerinden bile hareket edilse EYT sorununun tahmini yıllık maliyeti 26 milyar tl olacağı bizzat siyasi iktidar tarafından ifade edilmektedir.
Aylık bazda hesaplandığında SGK acısından 3 milyar civarında ilave bir ödeme ortaya çıkacaktır. Buda emekli aylıkları ile ilgili aylık % 10 artışa tekabül etmektedir. Başka çözümlerde masaya yatırılabilir; ama sorun siyasi iktidarın çözümü kaynak sorunu üzerinden bakmasıdır.
Tahsil edilmeyen SGK primlerinin tahsil edilmemesi, kayıt dışı çalıştırılanların sigorta kapsamına alınması sermaye çevrelerine tanınan vergi ve pirimi teşviklerinin bir kısmının EYT Sorunun çözümünü mezarda emeklilik olarak ifade ettiğimiz 65 yaş emeklilik koşullun esnetilmesini de sağlayacaktır.
Bütçeden işverenin SGK primini 5 Puan indirilmesi için ayrılan pay 2017 ve 2018 yıllarında 28 milyar civarındadır sadece bu kalem bile EYT sorununu çözmeye yeter iken, siyasi iktidar her zaman olduğu gibi tercihini yoksuldan, yani devleti ve ülkesi için vergisini ve SGK primini düzenli ödeyenden değil. SGK primlerini işçisinden kesip devlete ödemeyen patronlardan yana kullanmıştır.